รายละเอียด

1.ศูนย์คชศึกษา หมู่บ้านช้าง บ้านตากลาง

หมู่บ้านช้างเลี้ยงที่ใหญ่ที่สุดในโลกเรียนรู้วิถีชีวิตชาวกวยหรือกูยชนพื้นเมืองตั้งแต่อดีตของสุรินทร์ มีขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒนธรรมเกี่ยวเนื่องกับช้างด้วยชาวกวยเป็นคนเลี้ยงช้างที่มีความรู้ความชำนาญในการจับช้างป่ามาเลี้ยงตั้งแต่ครั้งอดีตร่วมสัมผัสความผูกพันระหว่างคนกับช้าง เพราะชาวกวยเลี้ยงช้างเป็นเสมือนดั่งสมาชิกในครอบครัวก่อให้เกิดความรักความผูกพันเป็นมิตรภาพระหว่างคนกับช้างแตกต่างจากที่อื่น ๆ ที่มุ่งเน้นการเลี้ยงช้างไปเพื่อการงานหรือธุรกิจในบริเวณใกล้เคียงกันชมสถานที่ซึ่งพบเพียงแห่งเดียวในโลกที่เป็นการจารึกความรักความผูกพันระหว่างคนกับช้างตราบลมหายใจสุดท้าย

2.หมู่บ้านทอผ้าไหมยกทองโบราณ

บ้านท่าสว่างหรือที่รู้จักกันในนามหมู่บ้านทอผ้าเอเปค เนื่องจากผ้าทอของที่นี่ได้รับการคัดเลือก เพื่อนำไปตัดเสื้อผู้นำและผ้าคลุมไหล่คู่สมรสผู้นำ 21 เขตเศรษฐกิจที่มาร่วมประชุมผู้นำเอเปค เมื่อปลายปี 2546 จนเริ่มเป็นที่รู้จักประกอบกับชื่อเสียงของ “ผ้าไหมทอหนึ่งพันสี่ร้อยสิบหกตะกอ” ซึ่งเป็นผลงานศิลปหัตถกรรมของกลุ่มทอผ้าไหมยกทองจันทร์โสมาที่มีการอนุรักษ์และฟื้นฟูการทอผ้ายกทองชั้นสูงแบบราชสำนักโบราณ โดยมีอาจารย์วีรธรรม ตระกูลเงินไทย เป็นแกนนำผู้รวบรวมชาวบ้านท่าสว่างซึ่งมีฝีมือในการทอผ้าเป็นทุนเดิมอยู่แล้วมารวมกลุ่มกันทำงาน ทอผ้าที่มีลวดลายผสมผสานกันระหว่างลวดลายการทอสลับซ้อนดิ้นทองแบบราชสำนักกับเทคนิค การทอผ้าแบบพื้นบ้านจนกลายเป็นผ้าไหมยกทองโบราณที่มีความอ่อนช้อยวิจิตรงดงาม

3.ปราสาทศีขรภูมิ 

ปราสาทในศาสนาฮินดูลัทธิไศวนิกายที่สร้างในราวพุทธศตวรรษที่ 17  แต่มีการผสมผสานกันระหว่างศิลปะขอมแบบบาปวน (พ.ศ. 1550 – 1650 ) และแบบนครวัด (พ.ศ. 1650 – 1700) ตามหลักฐานต่าง ๆ ที่ค้นพบปราสาทศีขรภูมิประกอบด้วยปรางค์อิฐ 5 องค์ ตั้งอยู่บนฐานศิลาแลงเดียวกันบริเวณขอบประตูด้านหน้าองค์ประธานมีภาพสลักนางอัปสราหินทรายที่สวยและสมบูรณ์ที่สุดในประเทศไทยอยู่ด้วย

4.หมู่บ้านหัตถกรรมเครื่องเงิน

เขวาสินรินทร์เป็นหมู่บ้านที่มีชื่อเสียงในการทำเครื่องเงินโบราณที่มีเอกลักษณ์เฉพาะของจังหวัดสุรินทร์เรียกว่า “ลูกปะเกือม” เป็นการนำแผ่นเงินมาตีเป็นรูปกลม ๆ หรือรีเกลี้ยง ๆ แล้วนำมาลงยาและลงลายต่าง ๆ เช่น ลายไข่แมงดา ลายดอกพิกุลโดยนิยมทำเป็นเครื่องประดับของสุภาพสตรี เช่น กำไล เข็มขัด สร้อยคอ ต่างหู

5.บ้านอาลึ โฮมสเตย์

ชาวกูยเป็นชนพื้นเมืองกลุ่มแรกที่ตั้งหลักแหล่งอาศัยอยู่บริเวณอีสานใต้มายาวนานนับร้อยปี มีภาษาพูดเป็นของตนเองชาวกูยที่บ้านอาลึเป็นชุมชนที่ยังคงสืบสานวิถีชีวิตดั้งเดิมแบบชาวกูยทั้งการแต่งกาย ชีวิตความเป็นอยู่และวัฒนธรรมประเพณีบ้านชาวกูยที่นี่ยังเป็นบ้านดั้งเดิมตามวิถีแบบโบราณใต้ถุนสูงไว้เลี้ยงช้างและวางหูกทอผ้าสตรีในหมู่บ้านจะใช้เวลาว่างจากการทำไร่ทำนามาทอผ้าไหมพื้นเมือง

6.ปราสาทบ้านพลวง

เป็นปราสาทหินขนาดเล็กแต่มีความโดดเด่นด้านลายสลักที่วิจิตรงดงามและสมบูรณ์ รูปแบบตำแหน่งและตัวปราสาทมีเอกลักษณ์เฉพาะคือเป็นปรางค์ก่อด้วยหินทราย และมีอิฐเป็นวัสดุร่วมก่อสร้างตั้งอยู่บนฐานศิลาแลงสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีคูน้ำล้อมรอบนอกจากนี้ปราสาทแห่งนี้ยังเชื่อว่าสร้างขึ้นเพื่อถวายแด่พระอินทร์ในราวพุทธศตวรรษที่ 16 – 17 จากหลักฐานซึ่งจะพบทับหลังพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณอยู่เหนือหน้ากาลด้านทิศตะวันออก

7.วนอุทยานพนมสวาย

เป็นภูเขาเตี้ย ๆ มียอดเขาอยู่ 3 ยอด ยอดที่ 1 มีชื่อว่ายอดเขาชาย (พนมเปราะ) สูง 210 เมตร เป็นที่ตั้งของวัดพนมสวาย มีบันไดก่ออิฐถือปูนขึ้นถึงวัด ระหว่างทางเรียงรายไปด้วยระฆังจำนวน 1,080 ใบ ให้ผู้มาเยือนเคาะเพื่อความเป็นสิริมงคล มีสระน้ำกว้างใหญ่และร่มรื่นด้วยต้นไม้ บนเขาเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธสุรินทรมงคล เป็นพระพุทธรูปสีขาว ปางประทานพร ภปร. ขนาดหน้าตักกว้าง 15 เมตร สูง 21.50 เมตร มีพระบรมสารีริกธาตุบรรจุที่บริเวณพระนาภี ยอดที่ 2 มีชื่อว่ายอดเขาหญิง (พนมสรัย) สูงระดับ 228 เมตร เป็นที่ตั้งของวัดพนมศิลาราม ทางวัดได้จัดสร้างพระพุทธรูปองค์ขนาดกลางประดิษฐานบนยอดเขา และยังมี "สระน้ำโบราณ" 2 สระที่เชื่อว่าเป็นที่อยู่ของ เต่าศักดิ์สิทธิ์ ยอดที่ 3 มีชื่อว่าเขาคอก (พนมกรอล) พุทธสมาคมจังหวัดสุรินทร์ได้จัดสร้างศาลาอัฏฐะมุข เป็นอนุสรณ์ฉลองครบรอบ 200 ปี แห่งการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์เพื่อประดิษฐานพระพุทธบาทจำลอง จากยอดเขาชายมา

8.พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สุรินทร์

การจัดแสดงในห้องนิทรรศการ ของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สุรินทร์ กรมศิลปากรได้รับความร่วมมือ จากผู้ทรงคุณวุฒิในท้องถิ่นช่วยค้นคว้าและ รวบรวม โดยการจัดแสดงแบ่งออกเป็น 5เรื่อง คือ ธรรมชาติวิทยา โบราณคดี ประวัติศาสตร์เมือง ชาติพันธุ์วิทยา และมรดกดีเด่นประจำจังหวัด โดยจัดแสดงในอาคารที่ 3 ดังนี้ ชั้นล่างจัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับธรรมชาติวิทยาในด้านต่าง ๆประวัติศาสตร์โบราณคดีตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์จนถึงสมัยกรุงศรีอยุธยาประวัติศาสตร์เมืองตั้งแต่กรุงศรีอยุธยาจนถึงปัจจุบัน และมรดกดีเด่นในเรื่องการเลี้ยงช้าง ชั้นบนจัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับชาติพันธุ์ของชาวไทยเชื้อสายเขมร ชาวไทยเชื้อสายลาว ชาวไทยเชื้อสายกูย และชาวไทยโคราช ที่มีถิ่นอาศัยอยู่ในจังหวัดสุรินทร์ และมรดกดีเด่นในงานหัตถกรรมและศิลปะการแสดงพื้นบ้านในด้านต่าง ๆ

9.งานมหกรรมแห่เทียนพรรษา และตักบาตรบนหลังช้าง

สำหรับงานมหกรรมแห่เทียนพรรษาและตักบาตรบนหลังช้าง เป็นงานประจำปีของจังหวัดสุรินทร์ จัดเป็นประจำทุกปีเหตุที่นำช้างมาร่วมงานนั้นเนื่องจากจังหวัดสุรินทร์เป็นจังหวัดที่มีช้างเยอะที่สุดในประเทศ ทางหน่วยงานต่างเห็นความสำคัญของช้างและเพื่อสืบทอดวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามให้คงอยู่สืบไป

10.เทศกาลปลาไหล ข้าวใหม่หอมมะลิและงานกาชาดประจำปี

อำเภอชุมพลบุรีเป็นอำเภอที่ตั้งอยู่บริเวณพื้นที่ที่เรียกว่า "ทุ่งกุลาร้องไห้" เป็นแหล่งข้าวหอมมะลิที่มีชื่อเสียงของจังหวัดสุรินทร์ กิจกรรมในงานประกอบด้วยขบวนรถตกแต่งด้วยเมล็ดข้าวหอมมะลิ และขบวนฟ้อนรำ การแข่งขันจับปลาไหลประเภททีมชาย ทีมหญิงและทีมนานาชาติการประกวดปลาไหลใหญ่-ยาว การประกวดข้าวหอมมะลิ การประกวดผ้าไหม การแข่งขันเรือพายไม่เกิน 8 ฝีพาย การแข่งขันนวดข้าว - ตำข้าว การแข่งขันหุงข้าวแบบโบราณ การประกวดอาหารสูตรเด็ดจากปลาไหล เช่น ต้มเปรตปลาไหล ปลาไหลย่างซอส ฯลฯ นิทรรศการของดีเมืองชุมพลบุรี การจำหน่ายสินค้าและผลิตภัณฑ์ OTOP รวมทั้งมหรสพ เช่น การแสดงหมอลำการแสดงดนตรี เป็นต้น