365 วัน มหัศจรรย์เมืองน่าเที่ยว : 5 สิ่งต้องห้ามพลาด น่าน : 5 Must Do In Nan

งานประเพณีแข่งเรือจังหวัดน่าน เป็นประเพณีที่เก่าแก่สืบทอดกันมาแต่โบราณ แสดงถึงวิถีชีวิตจิตใจของชาวจังหวัดน่าน ที่ผูกพันกับแม่น้ำน่านมาแต่ในอดีตโดยแท้จริงโดยเฉพาะเรือแข่งของจังหวัดน่าน มีเอกลักษณ์ที่โดดเด่นสวยงาม  คือ หัวเรือเป็นรูปพญานาค ลำตัวสลักลายสวยงาม อีกทั้งร่วมสืบสานอนุรักษ์ขนบธรรมเนียมประเพณีดั้งเดิมให้ดำรงไว้

การจัดงานประเพณีหกเป็งนมัสการพระมหาธาตุแช่แห้ง จะถูกจัดขึ้นในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 เหนือ (เดือนมีนาคม) เป็นประจำทุกปี และได้ถือปฏิบัติสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน เพื่อให้เกิดการอนุรักษ์ สืบทอดวัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่นและส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของจังหวัดน่าน โดยนำจุดเด่นของวัฒนธรรมประเพณี ที่เป็น Soft Power ของจังหวัดน่าน มากระตุ้นการท่องเที่ยว

ประเพณีตานก๋วยสลากหรือประเพณีถวายทานสลากภัต จะทำกันตั้งแต่วันเพ็ญขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 เหนือ (ราวเดือนกันยายน) จนถึงวันแรม 14 ค่ำ (ราวเดือนตุลาคม) เป็นประเพณีที่ชาวล้านนาแสดงความระลึกถึงบรรพบุรุษและญาติมิตรผู้ล่วงลับไปแล้ว ด้วยการทำบุญอุทิศส่วนกุศลไปให้ผ่านสิ่งที่เรียกว่า “ก๋วยสลาก” ก๋วยสลากจะสานจากไม้ไผ่ซึ่งข้างในถูกห่อหุ้มด้วยใบขมิ้น และใบตองบรรจุข้าวสารอาหารแห้ง อาหารปรุงสุก เครื่องอุปโภคบริโภค มีใบหมากพลู ไม้ดอก ไม้ประดับมัดรวมกัน มีเทียนบุหรี่มัดติดไม้เสียบเงินที่เป็นปัจจัย 

งานประเพณีนมัสการพระธาตุจอมแจ้งที่ถูกจัดขึ้นในช่วงพฤษภาคม เป็นประเพณีที่สืบต่อมา และยังได้เกริ่นถึงพระธาตุจอมแจ้งนั้น สร้างเมื่อปี พ.ศ. 2390 เจ้าฟ้าอัตถวรปัญโญ เจ้าผู้ครอง นครน่าน เป็นผู้สร้างพระเจดีย์จอมแจ้งขึ้น โดยได้สร้างเป็นพระเจดีย์องค์เล็กเพื่อเป็นอนุสรณ์คู่กับวัดบุญยืน องค์พระเจดีย์ องค์พระธาตุ โดยวัดพระธาตุเขาน้อยถือได้ว่าเป็นอีกหนึ่งจุดท่องเที่ยวสำคัญที่นักท่องเที่ยวต่างมาชมความงามของตัวเมืองน่าน

ประเพณีขึ้นปีใหม่ม้ง เป็นงานรื่นเริงของชาวม้ง ทุก ๆ ปี จะจัดขึ้นหลังจากได้เก็บเกี่ยวผลผลิตในรอบปีเรียบร้อย และเป็นการฉลองถึงความสำเร็จในการเพาะปลูกของแต่ละปี ซึ่งจะต้องทำพิธีบูชาเซ่นไหว้บรรพษุรุษ ที่ให้ความคุ้มครอง และดูแลความสุขสำราญตลอดทั้งปี รวมถึงผลผลิตที่ได้ในรอบปีด้วย การฉลองปีใหม่ม้ง นี้ชาวม้งเรียกกันว่า “น่อเป๊โจ่วฮ์” แปลตรงตัวได้ว่า “กินสามสิบ” สืบเนื่องจากชาวม้งจะนับช่วงเวลาตามจันทรคติ โดยจะเริ่มนับตั้งแต่ขึ้น 1 ค่ำ ไปจนถึง 30 ค่ำ (ซึ่งตามปฏิทินจันทรคติจะแบ่งออกเป็นข้างขึ้น 15 ค่ำ และข้างแรม 15 ค่ำ) เมื่อครบ 30 ค่ำ จึงนับเป็น 1 เดือน ดังนั้นในวันสุดท้าย (30 ค่ำ) ของเดือนสุดท้าย (เดือนที่ 12) ของปี

เมนูอาหารพื้นเมือง มะแขว่นเป็นเครื่องเทศที่ใช้กันอย่างแพร่หลายตั้งแต่ภาคเหนือของไทยขึ้นไปจนถึงตอนใต้ของจีน นิยมใช้คลุกเคล้าหมักกับเนื้อสัตว์เพื่อดับกลิ่นคาว ชูรสชาติ ให้รสเผ็ดร้อนแต่ไม่ชาลิ้น ไก่ทอดมะแขว่น ได้รับความนิยมจนกลายเป็นอาหารยอดนิยมประจำเมืองน่าน เพราะเชฟชาวน่านท่านหนึ่งได้ปรุงถวายสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เมื่อครั้งเสด็จ ฯ เยือนเมืองน่านปี พ.ศ. 2552 ต่อมา ศูนย์ภูฟ้าพัฒนา ฯ จังหวัดน่านจึงส่งเสริมให้ปลูกมะแขว่น เพื่อฟื้นฟูป่าและส่งเสริมรายได้ให้แก่เกษตรกร

ของฝากขึ้นชื่อประจำเมืองน่าน เป็นขนมหวานที่คนเมืองน่านทำกันมาแต่โบราณ ซึ่งหากใครอยากจะชมการทำข้าวหลามของคนน่าน แนะนำว่าสามารถมาชมการทำ และการเผาข้าวหลาม ได้ที่ “ชุมชนบ้านสวนตาล” ต.ในเวียง อ.เมือง เป็นชุมชนที่มีชาวบ้านทำอาชีพเผาข้าวหลามขาย

แกงแค เป็นแกงที่ประกอบด้วยผักหลายชนิด และมีเนื้อสัตว์เป็นส่วนผสมด้วยหนึ่งอย่าง เรียกชื่อแกงแคตามชนิดของเนื้อสัตว์ที่นำมาเป็นส่วนผสมนั้น เช่น แกงแคไก่ แกงแคปลาแห้ง ผักที่เป็นส่วนผสมหลัก ส่วนใหญ่ประกอบด้วย ผักตำลึง ผักชะอม ใบชะพลู ผักชีฝรั่ง มะเขือพวง เห็ดลมอ่อน ผักเผ็ด และดอกแค

ของหวานของร้านดังประจำจังหวัดน่าน บัวลอยร้านของหวานป้านิ่ม เมืองน่าน

เมนูพื้นบ้านของคนอำเภอเวียงสา จังหวัดน่าน

วัดภูมินทร์เป็นวัดที่สร้างทรงจัตุรมุขหนึ่งเดียวในประเทศไทย ดูคล้ายตั้งอยู่บนหลังพญานาค 2 ตัว ตัวอาคารเป็นทั้งพระอุโบสถ พระวิหาร และพระเจดีย์ประธาน โดยใช้อาคารในแนวตะวันออก-ตะวันตกเป็นพระวิหาร และอาคารแนวเหนือ-ใต้เป็นพระอุโบสถ รัฐบาลไทยเคยพิมพ์รูปวัดภูมินทร์ในธนบัตรใบละ 1 บาท ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 และที่เมืองโบราณ จังหวัดสมุทรปราการ สร้างพระวิหารหลังนี้จำลองไว้ด้วย

ตั้งอยู่บริเวณหลักกิโลเมตรที่ 16 สายนาน้อย-ปางไฮ เป็นจุดชมทิวทัศน์บนยอดหน้าผาสูง มองเห็นทิวทัศน์ได้ 360 องศา มีพื้นที่เป็นลานกว้างตามสันเขา เหมาะสำหรับการพักผ่อน ดูดาว ดูพระอาทิตย์ตก อัตราค่าบริการเข้าอุทยานฯ ชาวไทย ผู้ใหญ่ 20 บาท เด็ก 10 บาท ชาวต่างชาติ ผู้ใหญ่ 100 บาท เด็ก 50 บาท

ตั้งอยู่กลางหุบเขาในพื้นที่บ้านเชตวัน ตำบลสันทะ อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน ห่างจากตัวอำเภอนาน้อยประมาณ 30 กิโลเมตร เป็นสถานที่ที่ ครูบาน้อย เกจิชื่อดังแห่งเมืองน่าน เดินทางเข้าไปปฏิบัติธรรม สิ่งน่าสนใจต่าง ๆ ภายในวัด ได้แก่ พุทธศาสนสถานที่เป็นศิลปะแบบล้านนาและสิ่งศักดิ์สิทธิ์อันเป็นที่เคารพบูชามากมาย พระพุทธไสยาสน์ พระหยกขาว พระวิหาร ศาลาหลวง หอกลอง หอหลวงเทวดา ถ้ำธรรมชาติ พิพิธภัณฑ์ถ้ำเชตวัน พระธาตุอินทร์แขวน (จำลอง) และเทพทันใจ เป็นต้น

นั่งรถรางชมเมืองเก่าน่าน สัมผัสธรรมชาติและวิถีชุมชน ลักษณะเป็นรถรางแบบโบราณขนาด 24 ที่นั่ง บริหารจัดการโดยเทศบาลเมืองน่าน เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว การให้บริการในแต่ละรอบจะมีผู้บรรยาย โดยเจ้าหน้าที่และอาสาสมัครนำเที่ยวประจำศูนย์บริการนักท่องเที่ยวเทศบาลเมืองน่าน ที่ผ่านการอบรมหลักสูตรมัคคุเทศก์ท้องถิ่น โดยจะพานักท่องเที่ยวชมและสัมผัสเมืองน่าน ใช้เวลาในเส้นทางรถราง 45-60 นาที 

โครงการพัฒนาเพื่อความมั่นคง (พมพ.) บ้านมณีพฤกษ์ ตั้งอยู่ตำบลงอบ เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรบนดอยภูคา จึงพบต้นชมพูภูคาอยู่หลายกลุ่ม ภายในโครงการมีแปลงทดลองปลูกผลไม้เมืองหนาว มีดอกเสี้ยวขาวซึ่งเป็นดอกไม้ประจำจังหวัดและต้นนางพญาเสือโคร่งให้นักท่องเที่ยวเข้าชมความงามในช่วงฤดูหนาว

นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมการเรียนรู้ต่าง ๆ  ได้แก่ การเรียนรู้วิถีชีวิตชาวไทยภูเขาเผ่าม้งและเผ่าลัวะ การปลูกกาแฟสายพันธุ์อาราบีก้า การเดินทางศึกษาธรรมชาติสายป่าก่อ

จังหวัดน่านจัดเป็นแหล่งผลิตเครื่องเงินที่สำคัญแห่งหนึ่งในภาคเหนือของประเทศไทย โดยหัตถกรรมเครื่องเงินเมืองน่าน สามารถแบ่งได้เป็น 2 แหล่ง ได้แก่ เครื่องเงินโบราณท้องถิ่นน่าน และเครื่องเงินชาวเขา หรือที่ในปัจจุบันเรียกว่า “ชมพูภูคา” มีชื่อเสียงทั้งด้านคุณภาพ และความสวยงามเป็นเอกลักษณ์ ซึ่งผลงานส่วนใหญ่ทำขึ้นด้วยมือ 

ผ้าลายน้ำไหล เป็นหนึ่งในภูมิปัญญาผ้าทอของชาวจังหวัดน่าน เกิดจากความคิดสร้างสรรค์ของช่างทอพื้นบ้าน

ชาวน่าน เป็นผ้าที่สตรีใช้สวมใส่เป็นผ้าถุงหรือผ้าซิ่น ทอขึ้นด้วยเทคนิคพิเศษที่เรียกว่า “เกาะ” หรือ “ล้วง” เกิดลวดลายที่พลิ้วไหวเหมือนสายน้ำน่าน ซึ่งเป็นสายน้ำที่ไหลคดเคี้ยวมีเกลียวคลื่นพลิ้วไหวสวยงาม เมื่อนำมาทอเป็นลวดลายบนผืนผ้าจึงเรียนกว่า “ผ้าลายน้ำไหล

จังหวัดน่านเป็นแหล่งผลิตกาแฟคุณภาพระดับพรีเมี่ยมที่มีอัตลักษณ์เฉพาะตัว เป็นที่นิยมอย่างมากสำหรับผู้ที่ชื่นชอบการดื่มกาแฟ กาแฟน่านมีหลากหลายสายพันธุ์ เช่น กาแฟดอยสวนยาหลวง กาแฟแม่จริม กาแฟมณีพฤกษ์ กาแฟสะเกี้ยง เป็นต้น เนื่องจากด้วยลักษณะสภาพภูมิศาสตร์ของจังหวัดน่านโดยทั่วไปส่วนใหญ่เป็นภูเขาสลับซับซ้อนกัน ซึ่งสูงจากระดับน้ำทะเล 800 – 1,600 เมตร ทำให้มีอากาศหนาวเย็นตลอดทั้งปี ประกอบกับ มีพื้นที่ป่าต้นน้ำขนาดใหญ่ที่มีความอุดมสมบูรณ์ และสภาพดินที่มีแร่ธาตุที่สำคัญสำหรับต้นกาแฟ ส่งผลทำให้ได้เมล็ดกาแฟที่มีคุณภาพ มีเอกลักษณ์ความหอมเฉพาะตัว รสชาติเข้มข้น แตกต่างจากกาแฟแหล่งอื่น

Cocoa Valley Resort การเปิดรีสอร์ทและคาเฟ่เล็ก ๆ ท่ามกลางขุนเขาของจังหวัดน่านในรูปแบบ “Farm to Cafe” โดยนำเมล็ดโกโก้ในฟาร์มมาแปรรูปเป็นช็อกโกแลต 100% เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้ลิ้มลองความอร่อยของช็อกโกแลตแท้ ๆ จากฝีมือคนไทย

มะแขว่นเป็นเครื่องเทศที่ใช้กันอย่างแพร่หลายตั้งแต่ภาคเหนือของไทยขึ้นไปจนถึงตอนใต้ของจีน ประโยนช์และสรรพคุณของมะแขว่นช่วยขับลมในลำไส้ลม ช่วยกระตุ้นความอยากอาหาร ช่วยลดความดันโลหิต และแก้หน้ามืดตาลาย วิงเวียนสำหรับการใช้ประโยชน์จากมะแขว่น ทางภาคเหนือ มักจะนิยมนำผล และเมล็ดแห้งมาประกอบอาหารเนื่องจากผลแห้งมีกลิ่นหอมแรง และมีรสเผ็ดร้อนช่วยดับกลิ่นคาว และเพิ่มรสชาติของอาหารให้อร่อย และนิยมทำเป็นน้ำพริก

ล่องเแก่งแม่น้ำว้า ตั้งอยู่ทางตอนเหนือของไทยอย่างจังหวัดน่าน ที่มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาผีปันน้ำ ที่ปล่อยน้ำเชี่ยวกรากไหลผ่านจังหวัดน่าน ระหว่างล่องแก่งได้ใช้เวลาอยู่ท่ามกลางธรรมชาติอันอุดมสมบูรณ์ ริมสองฝั่งแม่น้ำของน่าน ฤดูกาลที่เหมาะสมกับการล่องแก่งได้แก่ ช่วงเดือนมิถุนายน-กรกฎาคม และ กันยายน-มกราคม

กิจกรรมพายซัพบอร์ด ผ่อนคลายท่องเที่ยวชมธรรมชาติ และแคมป์ปิ้งริมน้ำว้า ตามลำน้ำสายต่างๆในพื้นที่อำเภอเวียงสา จังหวัดน่าน โดยอำเภอเวียงสาขึ้นชื่อว่าเป็นเมืองแห่ง 7 สายน้ำ (น้ำน่าน น้ำว้า น้ำสา น้ำมวบ น้ำแหง นำปั่ว และน้ำแม่สาคร) มีลำน้ำหลากหลายเส้นทางที่อุดมสมบูรณ์ เหมาะแก่การทำกิจกรรมพายซัพบอร์ด พักผ่อน และส่งเสริมการท่องเที่ยวในพื้นที่

นั่งพารามอเตอร์เครื่องยนต์โรแทกส์ 2 ที่นั่ง บินชมวิวจากที่สูง ช่วงเวลาที่ดีสุดในการบิน ตั้งแต่เวลา 07.00-09.00 น. เพราะเป็น นักท่องเที่ยวจะได้ชมแสงแรกในยามเช้า ได้สัมผัสกับทะเลหมอก ชมวิวทิวทัศน์ท้องทุ่งนาของอำเภอปัว ระยะทางการบินไม่เกิน 15 กิโลเมตร ในความสูง 400-500 เมตร ใช้เวลาบินประมาณ 20 นาทีต่อเที่ยว

งานกิจกรรมวิ่งที่จะจัดขึ้นในวันที่ 25 สิงหาคม 2567 สถานที่จัดกิจกรรม : กาดข่วงเมือง เหรียญที่ระลึกการแข่งขัน“Amazing Nan Marathon” มีสีสันต่างกันไปแต่ละระยะ และมีดีไซน์ที่เป็นเอกลักษณ์ สะท้อนถึงประเพณีแข่งเรือของเมืองน่าน มีหัวเรือเป็นพญานาคที่เพิ่มสีสันให้ดูทันสมัยและสวยงาม 

เป็นการแข่งขันวิ่งแบบผสานธรรมชาติระยะไกล โดยมีแนวคิดในการสร้างสนามที่ผสมผสานให้เป็นหนึ่งเดียวกับชุมชนอย่างยั่งยืน โดยการนำเอกลักษณ์และอัตลักษณ์ต่าง ๆ เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของงาน รวมถึงการมีส่วนร่วมในการส่งเสริมและสนับสนุนกิจหน่วยงานที่มีหน้าที่ในการดูแลผืนป่าในพื้นที่ เพื่อสร้างจิตสำนึกให้กับผู้เข้าร่วมกิจกรรมทุกคนได้รับรู้ถึงปัญหาเรื่องสิ่งแวดล้อมจากเส้นทางการแข่งขัน และเป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมที่สนับสนุนการปกป้องผืนป่าอุทยานแห่งชาติดอยภูคา